قال النبی(ص):انما اخاف علی امتی ثلاثاً؛ شحاً مطاعاً، و هوی متبعاً و اماماً ضالاً.
پیامبر اعظم(ص) فرمود: جز این نیست که بر امتم از سه چیز بیمناکم!
1-حرص زدن برای زخارف دنیا که مورد اطاعت قرار گیرد
2-هوای نفسی که انسان از آنها پیروی نماید
3-پیشوای گمراهی (که جامعه را بر خلاف حق حرکت داده و به سوی انحراف و تباهی می کشاند.
1-تحف العقول، ص 58
درس هایی از دفاع مقدس آنچه ملت ایران به دست آورد
گرچه تجاوز ناخواسته و جنگ ناخوانده رژیم بعثی بر ضد مردم ایران خسارت ها و زیان های جبران ناپذیر و بسیاری هم به ملت عراق و هم به ملت ایران و هم به دیگران وارد نمود که برخی از آنها هرگز التیام نخواهند یافت، ولی آنچه مسلم و بدیهی است این است که رژیم مذکور برغم تحمیل آن همه زیان و خسارت به ملت ایران و مردم عراق به هیچگونه دستاوری که دست کم یکی از اهداف تجاوز آن رژیم را تحقق بخشیده باشد دست نیافت ولی دولت و ملت ایران به یکایک اهداف دفاع مقدس خود دست یافته و متحمل هیچگونه ناکامی و شکستی در رسیدن به اهداف مقدس دفاع مقدس نگشتند.
از آنجایی که رژیم بعثی عراق و پشتیبانان آن در پی براندازی جمهوری اسلامی و یا تجزیه خاک ایران و امثال آن بودند و به هیچیک از اهداف اهریمنی مذکور دست نیافتند و نه خاک ایران تجزیه شد و نه نظام اسلامی ایران برافتاد می توان و باید گفت ارتش متجاوز عراق و پشتیبانان جهانخوار آن، با وجود 8 سال جنگ و تجاوز و تحمیل و تحمل میلیون ها کشته و زخمی و آواره و اسیر و هزینه کردن چند هزار میلیارد دلار برای تأمین تجاوز خود، در تهاجم به سرزمین سپند و مقدس ایران مطلقا هیچگونه پیروزی و توفیقی (رسیدن به اهداف تعیین شده) به دست نیاورده و هیچگونه دستاوردی نداشته و به هیچیک از اهداف تعریف و اعلام کرده خود نرسیده و در رسیدن به یکایک اهداف طراحی شده خود مطلقاً و کاملاً شکست خورده اند. از سوی دیگر، ملت و دولت ایران در دفاع مقدس خود در برابر تجاوز جهانی مذکور کاملاً پیروز و اکیداً سربلند و سرافراز بوده و- برغم تحمل آسیب ها و زیان های بسیار که شکست تلقی نمی گردند- هیچگونه شکستی نخورده است زیرا شکست خوردن نرسیدن به اهداف است درحالی که ایران به یکایک اهداف دفاع مقدس دست یافته است که شماری از این اهداف تحقق یافته وپیروزی های به دست آمده چنین اند:
دستاوردهای دفاع مقدس:
1- دفع قطعی و پایدار و همیشگی تجاوز و متجاوز
2- آزادسازی سرزمین های اشغال شده توسط رژیم بعثی
3- اثبات حقانیت خود و اثبات متجاوز بودن رژیم بعثی عراق
4- جلوگیری از براندازی نظام اسلامی
5- تثبیت و پایدارسازی نظام اسلامی
6- اثبات عدم اشغالگری خود و عدم تجاوز خود به سرزمین عراق
7- پس گرفتن اسرای جنگی خود از متجاوز و اشغالگر
8- اثبات حق خود بر دریافت خسارات جنگ تحمیلی
9- دریافت قطعنامه نسبتاً مناسب از شورای امنیت سازمان ملل در تأیید اقدامات خود
10- اشغال گر و متجاوز شناخته شدن رژیم بعثی توسط جامعه جهانی و سازمان ملل
11- تثبیت مجدد قرارداد پاره شده 1975 الجزایر
12- محکومیت رژیم بعثی عراق در افکار عمومی جهان
13- اثبات خوی تجاوزکارانه رژیم بعثی عراق در تحولات بعدی همچون اشغال کویت.
14- شناخته تر شدن انقلاب اسلامی و دین اسلام و اصول و ارزش های ملت و دولت ایران
15- امیدوارتر شدن جنبش های ارزشی و اسلامی در پیگیری اهداف و آرمانهای ارزشی
16- اثبات سپری شدن زمان اشغالگری و دوره کشورگشایی به دولت ها و ملت ها
17- اثبات توانمندی ها و ظرفیت های بسیار بالای دین اسلام در استعمارستیزی
18- تقویت وحدت ملی و انسجام سیاسی اقشار و گروه های مختلف ایران
19- ایجاد تجارب و آموخته های بسیار پربار و سرشار دفاعی و جنگی جهت نبردهای آینده
20- ایجاد زمینه ها و بسترهای نوآوری و سازندگی و خودبسندگی نظامی و دفاعی
21- اثبات اینکه وابستگی نظامی یک کشور به بیگانگان موجب تأمین و یا پیروزی آن نمی گردد.
22- اثبات ناکارایی زرادخانه ها و زاغه ها و جنگ افزارها و جنگبارها در برابر ملت ها
23- جدا شدن صفوف مدعیان راستین از مدعیان دروغین اسلام خواهی و ایران دوستی
24- تقویت اقتدار دفاعی و نظامی ملت ایران و سلب جرئت تجاوز جدید از بیگانگان
25- تقویت معنویت و ارزش های معنوی و عرفانی و مقدس در میان مردم به ویژه رزمندگان
آموخته های دفاع مقدس:
مؤلفه های فرهنگی دفاع مقدس :
1- خدا محوری (خدا باوری)
2- عاشورایی جنگیدن
3- رهبری فوق العاده
4- وحدت (وحدت درهدف – وحدت بین اقشار مردم- وحدت بین مردم ورهبری- وحدت بین نیروهای نظامی – وحدت مردم با نظامیان)
5- روحیه جوان باور ی
6- الگو شدن – برای سایر ملل ومخصوصاً مسلمانان)
7- خودباوری وخود اتکایی
8- معنویت محوری
دفاع مقدس ملت ایران در برابر تجاوز جهانی که هم با اهداف مقدس و هم با روش های مقدس انجام گرفته و به دستاوردهای مقدسی نیز انجامید، سرشار از آموخته ها و پربار از درس های متنوع برای اندیشمندان رشته های گوناگون از هنرمندان و ادب شناسان و سیاست کاران گرفته تا سرداران و فرماندهان و دیگران است که شایسته است در اندازه حوصله خوانندگان گرامی بدانها اشاره شود تا هم به اندازه چکه ای در برابر دریای ایثارگری های ایثارگران ادای دین و هم چراغی گرچه کم سو برای آیندگان روشن و زمینه های آفندها و پدافندها و نبردها و پیکارهای کارآمدتر آینده در برابر تجاوزگران احتمالی را فراهم سازد.
1- اختلافات زمینی و سرزمینی و ارضی و مرزی کشورها همیشه می تواند زمینه و بستری برای پیدایش و تشدید اختلافات کشورها و احتمالا بروز درگیری های نظامی گردد. دولت ها و بویژه دستگاه های مرتبط ملی باید تلاش کنند هرگونه اختلاف بالفعل و یا بالقوه با هر دولتی را شناسایی و ریشه یابی و چاره جویی و فروگشایی نمایند تا بهانه و دستاویزی برای دولت های همسایه و یا بیگانگان دوردست و دخالتگران فرامنطقه ای قرار نگرفته و به تشدید اختلافات و پیدایش جنگ و درگیری نیانجامد.
2- حل اختلافات زمینی و مرزی با دولت های همسایه باید با رعایت بالاترین استانداردهای حرفه ای و تخصصی و با استفاده از همه ظرفیت ها و پتانسیل های علمی کشور انجام گیرد تا راه هرگونه بهانه جویی و دستاویزتراشی آینده بیگانگان و بداندیشان را مسدود نموده و خط هرگونه تعارض و تجاوز احتمالی آینده را کور کند.
3- اختلافات مرزی و سرزمینی دولت ها با یکدیگر هرگز از راه جنگ و اشغالگری حل و فصل دائمی و ریشه ای و قطعی نخواهند شد و دخالت نظامی اختلافات را تشدید و اوضاع را پیچیده تر خواهد کرد که ممکن است همچون مسئله فلسطین و با وجود دخالت های جهانی و گذشت چندین دهه از اختلافات، پیچیدگی ها زدوده و اختلافات حل و فصل نگردند. تاکید جدی و پایدار بر دیپلماسی حقوقی و مرزی بهترین راهبرد برای فروگشایی اختلافات مرزی همسایگان است.
4- ملت و دولت و نیروهای نظامی ایران باید همیشه هشیار و بیدار بوده و حتی نقشه ها و دسیسه ها و توطئه های بدخواهان و دشمنان را پیش بینی و پیشگیری نمایند زیرا با وجود بدخواهان بسیار نباید به خواب رفت و همانگونه که رژیم بعثی عراق با پشتیبانان جهانخوار خود جنگی را به مردم ایران تحمیل نمود که کاملا ناخواسته و ناخوانده و پیش بینی ناشده بود، تکرار چنین اتفاقی محال نیست و همیشه و تا حد توان باید چنین تجاوزات احتمالی را پیش بینی و پیش گیری نمود که درمان آن هزینه های بسیاری خواهد داشت.
5- نیروهای مسلح کشور باید انواع تعدیات و تجاوزهای محتمل را شناسایی و فهرست بندی و بررسی نموده و گزینه های محتمل را ارزیابی عمیق کارشناسی کرده و برای آنهاچاره جویی و پاسخ یابی نمایند. معمول آن است که دشمنان و بدخواهان از نقاط ضعف و مسیرهای ناشناخته و با شگردهای ناگفته به اهداف ناپاک خود می اندیشند. دست دشمنان بدخواه را از راه بررسی همه گزینه های دشمن باید خوانده و آن دست را پیش از دراز شدن بریده و به دوزخ افکند.
6- هیچ جنگ و تجاوزی محتوم و مقطوع نیست و بسیاری از درگیری های نظامی و کشمکش های امنیتی را می توان پیش از پیدایش و یا تشدید از روش های مسالمت آمیز و با زبان دیپلماسی حل و فصل کرد. دیپلماسی سیاسی و نظامی ایران باید به اندازه ای نیرومند باشد که تا حد امکان از پیدایش اختلافات نظامی و راه اندازی درگیری ها و جنگ های جدید پرهیز گشته و تا حد امکان اختلافات نظامی را به مسائل دیپلماتیک تبدیل و از آن طریق حل و فصل نماید.
7- طراحی و مکان یابی و اجرای پروژه های بزرگ ملی و استان های مرزی باید بگونه ای باشد که از بالاترین و کارآمدترین دفاع طبیعی و پدافند غیرعامل برخوردار بوده و در صورت هرگونه تجاوز احتمالی آینده، آسیب پذیری ذاتی کمتری داشته باشد. پدافند عامل بسیار هزینه بر است ولی پدافند غیرعامل در همه زمینه های ممکن و نیز مکان یابی بهینه و توجه به عوارض طبیعی مکان های استقرار پروژه ها بهترین پیشگیری از زیان های تعدی و تجاوز است.
8- شناسایی و انتقال فناوری های پیشرفته نظامی به کشور و یا تولید داخلی و همانندسازی درونی و بومی سازی فناوری های مذکور به اقتدار نیروهای نظامی کشور خواهد افزود. در کنار شناسایی و بهره گیری از سخت افزارهای نظامی ارتش های بیگانه، بسیار ضروری است روش ها- ساختارها- راهبردها- رویکردها- رویه ها- و دیگر دانش افزارهای نظامی ارتش های بیگانه نیز شناسایی و بهره برداری گردند.
9- از آنجایی که دولت و ملت ایران قصد هیچگونه تجاوز به هیچ سرزمینی را نداشته و ندارند تنها اتفاق ممکن و احتمالی آینده تجاوز بیگانگان به سرزمین ایران و نه تجاوز ایران به سرزمین های بیگانه است. به همین دلیل انگیزه های نیروهای نظامی ایران در دفاع از سرزمین خود- همانند تجارب دفاع مقدس پیشین- بسیار شگفت انگیز خواهد بود. با این حال دولت و نیروهای نظامی کشور باید فرهنگ دفاع از میهن و سرزمین خود را بگونه ای ژرف و پایدار- به ویژه در میان نسل های پس از دفاع مقدس- ترویج و تبلیغ و نهادینه سازند تا بهنگام هرگونه تجاوز احتمالی آینده، بالاترین فرهنگ و دانش و بینش همگانی نظامی در کشور به پیشبرد اهداف نظامی کشور کمک کند.
10- تجارب تاریخی نشان می دهد که عقد قراردادها و بستن پیمان های نظامی و امنیتی با بیگانگان نمی تواند و نباید جانشین استعدادهای ذاتی و توانایی های درونزای ملت ایران در دفاع از خود باشد و خیانت های مکرر متحدانی همچون روس و انگلیس و فرانسه و مانند آنها در جنگ های ایران هرگز فراموش نخواهد شد. با این حال شایسته است به عنوان یک ابزار کمکی و گزینه فرعی در دفاع از کشور و سرزمین، نیروهای نظامی کشور برخی پیمان ها و همکاری های نظامی منطقه ای و فرامنطقه ای لازم و مناسب را با کشورهای قابل اعتماد و همگرا تعریف و بهنگام مقتضی بهره برداری نمایند. پیمان های امنیتی منطقه ای کارایی و ارزش بالاتری خواهند داشت.
11- گسترش همکاری های سیاسی- اقتصادی- اجتماعی- و فرهنگی با کشورهای دیگر بویژه کشورهای همسایه، زمینه های بالفعل و یا بالقوه اختلافات سرزمینی و کشمکش های امنیتی و نظامی را کاهش خواهد داد و می تواند نوعی پیشگیری غیرمستقیم از درگیری های احتمالی باشد. می توان با تنش زدایی سیاسی و گسترش روابط دو یا چندجانبه و گسترش همکاری ها و مبادلات گوناگون، ریشه ها و بسترهای بسیاری از کشمکش ها و درگیری های احتمالی را خشکاند.
12- بازنگری مستمر و دائمی در مأموریت ها- راهبردها- ساختارها و دیگر امور بنیادین و اساسی نیروهای نظامی کشور و تطبیق دائمی و مستمر آنها با تحولات نوین منطقه ای و جهانی، یکی از ضرورت های داشتن نیروهای نظامی روزآمد و کارآمد است که باید با کمک ارتش مستشاران و مشاوران فرهیخته و دلسوخته ملی شکل بگیرد تا مبادا نیروهای نظامی کشور در برابر تحولات تکنولوژیک و یا تحولات راهبردی و یا تحولات ساختاری و یا دیگر تحولات بنیادین نیروهای نظامی بیگانه غافلگیر گشته و رودست خورند.
13- همکاری و همیاری نیروهای نظامی کشور در پاسداری از میهن اسلامی یک ضرورت انکارناپذیر و گریزناپذیر است. با این حال آنچه باید، افزون بر همکاری و همیاری نیروهای نظامی کشوربه عنوان یک ضرورت بسیار اساسی، بدان پرداخته شود این است که وظایف و اختیارات و مأموریت های نیروهای نظامی کشور باید بگونه ای تعریف و توزیع و ابلاغ گردند که اولا هیچگونه تداخل و همپوشانی نداشته باشند و در نتیجه موجب هیچگونه اختلاف و تعارضی نگردند و ثانیاً هیچیک از مأموریت های نظامی مورد نیاز کشور چه در زمان صلح و چه در زمان جنگ فراموش و فروگذار نگشته و بر زمین نماند. این فرایند نیازمند مدیریتی مستمر و کارآمد و یک نیاز دائمی و همیشگی و بنیادین نیروهای مسلح است.
14- درگیری ها و جنگ-های منطقه ای و جهانی پدیده های گذرا و کوچکی نیستند که آنا پدید آمده و آنا ناپدید گردند و چنین پدیده های بزرگ و سنگینی نه ناگهانی ولحظه ای آغاز می گردند و نه ناگهانی و لحظه ای پایان می یابند. هم پیدایش و هم فروکشی جنگ ها و درگیری ها فرایندهایی زمان براند که از چند ماه تا چند سال زمان می برند تا پدید آمده و یا برچیده شوند. همین نکته بسیار مهم که ریشه در تجارب و آموخته های جنگی منطقه ای و جهانی کنونی و تاریخی دارد و جنگ تحمیلی نیز آن را اثبات می کند نشان می دهد که مقامات سیاسی و نیروهای نظامی کشور باید همواره به اندازه ای هوشمند و بیدار باشند که بوی هرگونه جنگ و درگیری احتمالی را از چند ماه تا چند سال پیش از آن احساس و استشمام کرده و برای پیشگیری از آن برنامه ریزی و اقدام نمایند.
15- تشدید اختلافات و واگرایی های ملی در زمان ها و دوره های پیش از جنگ، در زمان جنگ آثار و پیامدهای زیانبار خود را آشکار و بارور خواهد نمود. ضروری است از خدشه دار نمودن بی دلیل و بی ارزش وحدت نظامی و یا وحدت ملی کشور در زمان آرامش به سختی پرهیز و خودداری گردد تا همانند آتش زیر خاکستر در زمان جنگ احتمالی بر افروخته و بازدارنده نگردد.
16-این یک تجربه جدی تاریخی و جهانی است که جنگ فرسایشی و دراز مدت هم می تواند به هر شیوه ممکن از کنترل هر یک از طرفین جنگ خارج شده و دیگر نتوانند به اهداف خود دست یابند و هم موجب فرسایش و نابودی ظرفیت ها و امکانات و انگیزه های جنگی نیروهای نظامی و پشتیبانی کشور گشته و دستیابی به اهداف نظامی را دشوار و یا ناممکن نماید. راهبردهای نوین نظامی غالبا مبتنی بر نبردهای زودگذر و سرنوشت ساز هستند که ارزشمند است در مدیریت فرایندهای نظامی کشور لحاظ گردند.
17- جنگ و نبرد همیشه پایان خط و آخرین گزینه است و ضروری است مسئولان و مدیران و مقاماتی که اندیشه های دشمن تراش و روحیه های جنگ افروز و برخوردهای تنش زا و رفتارهای تحریک کننده و سیاست های تندروانه دارند به جایگاه هایی از دستگاه های اجرایی کشور انتقال یابند که موجب آسیب رسانی به سیاست های خارجی و بین الملل کشور نگردند و بجای آنها افراد سیاس و مداراگر و کارکشته جانشین گردند تا ریشه های برخی از تنش های احتمالی برخاسته از رفتارهای تندروانه زدوده شوند.
18- هم اکنون ضروری است تفاهمات و پیمان ها و قراردادهای بین المللی کشور با نگاهی کارشناسانه تر بازبینی و بازخوانی شده و نقاط تنش زای احتمالی آنها جداسازی و چاره جویی گشته و نیز از عقد هرگونه قرارداد و پیمان ابهام آمیز و اختلاف انگیز احتمالی آینده در دستگاه های گوناگون کشور پرهیز و پیشگیری شود و پیشنویس هرگونه پیمان و تفاهمنامه احتمالی آینده جهت بررسی دقیق و کارشناسی به همه دستگاه های متخصص و مرتبط کشور ارسال و دیدگاه های ایشان دریافت و اعمال گردند تا از عقد پیمان های ناپخته و تنش زای آینده پیشگیری گردد.
19- جنگ های آینده بیشتر جنگ های نرم و نرم افزاری و کمتر جنگ های سخت و سخت افزاری خواهند بود زیرا جنگ های نرم و نرم افزاری توان نفوذ و رخنه و تاثیرگذاری و دگرگون سازی بیشتری دارند و جنگ های سخت و سخت افزاری تاثیرگذاری کمتر و بجای آن ویرانگری بیشتری دارند. ضروری است تهاجمات فرهنگی و تجاوزات نرم و تعدیات نرم افزاری و تهدیدات غیرسخت افزاری کشور شناسایی و برای مقابله و پدافند در برابر آنها برنامه ریزی گردد. همچنین در جنگ های نرم و نرم افزاری از آنجایی که به سرزمین های دیگر تجاوز نمی شود نیروهای ایران می توانند هم آفند و هم پدافند نمایند و ضرورتی بر انحصار فعالیت های بازدارنده کشور به پدافندهای نرم افزاری و رویگردانی از آفندهای نرم افزاری وجود ندارد.
20- بدلیل آنکه طبق گزارش خاویر پرز دکوئیار دبیر کل وقت سازمان ملل متحد، رژیم بعثی عراق آغازگر جنگ تحمیلی و متجاوز شناخته شد هم آن رژیم محکوم به پرداخت زیان های جمهوری اسلامی ایران است و هم دولت و ملت ایران می توانند با شناسایی و تجمیع اسناد و مدارکی که پشتیبانی برخی دولت های غربی و نوکران منطقه ای آنها از رژیم بعثی عراق در تجاوز به ایران را اثبات می کند بر علیه ایشان در مراکز و محافل گوناگون جهانی از جمله دادگاه کیفری بین المللی اقامه دعوی و درخواست رسیدگی نمایند تا هم زیان ها و خسارات ایران اعاده گردد و هم با کیفردهی عوامل تجاوز، درس و عبرتی برای دیگر متجاوزان و پشتیبانان متجاوزان باشد که به طراحی و اجراء و پشتیبانی از تجاوز نپردازند.
21- مدیریت جنگ و عملیات نظامی فرآیندی بسیار پیچیده و دشوار است و چنانچه در زمان صلح گونه ای مدیریت نیرومند و کارآمد برای زمان جنگ احتمالی طراحی و تدوین و پیاده سازی نگردد و با استفاده از فرآیندهای کارشناسی و کارآمد راهبردگذاری- برنامه ریزی- سناریونویسی- و همانندسازی جنگی اعم از آفندی و پدافندی برای همه حوزه ها همچون حوزه های زمینی و یا هوایی و یا فضایی و یا دریایی و مانند آنها نگشته و تدابیر خردمندانه و کاملا ساخته و پرداخته پیش بینی نگردد و تنها در شب جنگ و روز نبرد به چاره جویی بپردازند در آن زمان همه مغزهای سیاسی و نظامی کشور دچار سرگیجه و سرگشتگی خواهند شد و نمی توانند بی درنگ و نااندیشیده به طراحی و پیشنهاد طرح ها و برنامه های پخته و سنجیده و پرداخته و آزموده نظامی بپردازند و بسیاری از فرصت ها نابود خواهند شد. در زمان صلح است که باید به تمرین برای زمان جنگ پرداخت و در تابستان است که باید برای زمستان اندوخت.
22- گرچه هیچ ایثارگری با نیت دریافت امتیازات هنگام جنگ و یا امتیازات پس از جنگ ایثارگری و فداکاری نکرده است و اصولا آن زمان امتیازی مطرح نبود تا کسی بخواهد با دادن جان و اعضای خویش بدانها برسد! ولی نظام اسلامی نیز باید بزرگداشت و نکوداشت فرماندهان و رزمندگانی که با دست های نیمه خالی بزرگترین حماسه ها و شگفتی های نظامی معاصر را آفریدند را بعنوان یک راهبرد بنیادین و بلندمدت نظام تلقی و پیگیری نماید و با برخوردهای سرد و بازدارنده و یا خودی و غیرخودی کردن ایثارگران و یا زیر 25% و بالای25% کردن جانبازان و امثال آنها انگیز ه های ایثارگری را تقلیل ندهد و فراموش نکند که آنچه ایرانیان را به پیروزی رساند جنگ افزار نبود بلکه باورهای ژرف و جوانمردی های شگرف بود و نباید آنها را بزودی و بسادگی و به هیچ و پوچ باخت.
23- حفاظت اطلاعات نظامی کشور رسالتی بسیار بزرگ و بسیار پیچیده و هوشمندانه است که باید با دقیق ترین روش ها و کارآمدترین ساختارها انجام پذیرد تا دشمنان احتمالی نتوانند با داشتن اطلاعات درست و دقیق از اهداف احتمالی نظامی خود در خاک ایران برای آنها نقشه کشی و دسیسه چینی نمایند. با این حال برای آنکه همه امور نظامی کشور محرمانه تلقی نگردد و راه استفاده از پتانسیل های علمی کشور در کمک رسانی به نیروهای نظامی کشور مسدود نگردد. مدیریت های مرتبط می توانند بخش هایی از فرایندهای نظامی کشور را که قابل برون سپاری هستند به بخش مردمی و دانشگاهی و صنعتی کشور واگذار نمایند تا نرم افزارها و سخت افزارهای مورد نیاز در زمان جنگ احتمالی را بگونه ای کارآمد و روزآمد تدارک و تحویل نمایند و راهبرد نیروهای نظامی باید درگیری سازی حداکثری دستگاه های صنعتی و دانشگاهی کشور در فرآیندها و چرخه های نامحرمانه نظامی کشور باشد.
24- رویه 30 سال گذشته جمهوری اسلامی ایران نشان داده است که ساخت و بهره گیری از جنگ افزارهای کشتار همگانی همچون جنگ افزارهای هسته ای و شیمیایی و میکربی و مانند آنها جایی در آموزه ها و برنامه های نظامی ایران نداشته و نخواهد داشت و دقیقاً به همین دلیل، ممکن است دشمنان از این راهبرد اساسی و سیاست اصولی ایران بعنوان یک کمبود و خلا و نقطه ضعف نظامی سوءاستفاده کرده و از چنین جنگ افزارهایی بر ضد ایران استفاده کنند همانگونه که رژیم متجاوز بعثی چنین کرد. به همین دلیل مقامات و دستگاه های مرتبط ایرانی باید بیدار و هشیار بوده و برای مقابله با چنین احتمالات و تهدیداتی پیش بینی و پیش گیری و چاره جویی و برنامه ریزی نمایند بگونه ای که هرگز در برابر چنین تهدیدهایی غافلگیر نگردند.
25- سیاست اصولی نظامی جمهوری اسلامی ایران، سیاستی دفاعی و پدافندی و نه سیاستی آفندی و تهاجمی است و برخلاف بسیاری از کشورها که وزارت جنگ دارند و بیشتر به آفند و تهاجم می اندیشند، کشور ایران تنها به دفاع و پدافند می اندیشند ولی چنین سیاست اصولی و راهبرد بنیادینی نباید مانع از آن باشد که در صورت لزوم و برای مصالح بالاتر به سیاست های آفندی و راهبردهای تهاجمی نیز بیاندیشد زیرا چنین رویه ای نه منع دینی دارد و نه منع عرفی و در جایگاه خود و صد البته با برنامه ریزی های پیشینی برای اهداف محتمل و در زمان صلح باید پیگیری گردد.
دلایل وقوع جنگ از نگاه رهبری جنگی که گنج شد
آیت الله خامنه ای ازجمله شخصیت های برجسته و ممتاز نظام جمهوری اسلامی می باشند که نه تنها از نخستین ساعات شروع جنگ تحمیلی تا پایان آن، در سطوح گوناگون مدیریتی و نظارتی نقش های مهمی را ایفا کردند، بلکه ماه ها قبل از آن، با مشاهده نشانه های حمایت هدف دار کشورهای خارجی از عراق برای تجاوز به مرزها و قلمرو کشورمان، طی مصاحبه با خبرگزاری پارس در 20 فروردین 1359 نسبت به آن هشدار داده و خواستار اقدامات پیشگیرانه شده بودند1.
ایشان درحالی که یک روحانی بوده و ظاهراً نسبتی با امور نظامی نداشتند، در سمت های رسمی و غیررسمی، برای تقویت قدرت و اقتدار آن در شورای انقلاب و در سمت هایی نظیر نماینده امام خمینی(ره) در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نماینده شورای انقلاب در وزارت دفاع، معاونت وزارت دفاع و نماینده امام در شورای عالی دفاع و سخنگوی آن شورا تلاش کردند و در این مدت، درک عمیق و صحیحی از ساختار نیروهای مسلح اعم از سپاه و ارتش و ضرورت هماهنگی و اقتدار آن دو نیرو کسب کرده بودند.در سال اول جنگ تحمیلی نیز به صورت مستقیم و بلافاصله با پوشیدن لباس نظامی در جبهه های جنگ جنوب و غرب کشور حضور یافتند و در کنار شهید چمران و ستاد جنگ های نامنظم او، ضمن دادن روحیه به سپاهیان اسلام، از مسائل و مشکلات جبهه هانیز اطلاعات دقیق و دست اولی تهیه و هر هفته زمانی که برای اقامه نماز جمعه تهران و شرکت در جلسه های شورای عالی دفاع به تهران می آمدند، به اطلاع امام خمینی(ره) می رساندند.
در طول دوران هشت ساله ریاست جمهوری نیز، گرچه امکان حضور ایشان در جبهه ها وجود نداشت، اما به عنوان دومین مقام رسمی کشور و ریاست شورای عالی دفاع و از سال 1365 به بعد با امور مربوط به جنگ و دفاع مقدس در ارتباط بوده و لحظه ای از تجهیز به تقویت نیروهای مسلح ورفع نیازمندی های آن و تلاش برای خودکفایی در تولید سلاح و مهمات و جنگ افزارهای نظامی غافل نبودند. همچنین با بازدید از جبهه های جنگ و شرکت در مراسم های سان و رژه و سخنرانی در جمع نظامیان، به تقویت روحیه جنگاوری و دشمن ستیزی آن ها کمک می کردند.در عرصه سیاست خارجی جنگ تحمیلی نیز یکی از عناصر اصلی تصمیم گیری و از ارکان اجرایی و سیاسی در امر مذاکرات سیاست خارجی مربوط به جنگ و پشتیبانی ازآن بوده اند. بنابراین همچون امام خمینی(ره) و سایر مسئولان ارشد کشور به پیگیری امور مربوط به جنگ به عنوان اولویت اول کشور نگاه می کردند. مذاکره با سازمان ها، تعاملات و سران کشورهای خارجی، پیگیری حقوقی موضوع جنگ از طریق مجامع و سازمان های بین المللی، خنثی سازی تبلیغات عراق و جهان استکباری برای وارونه نشان دادن حقایق جنگ و عدم پذیرش صلح تحمیلی تا زمان بازگرداندن نیروهای متجاوز دشمن به مرزهای بین المللی و مواردی از این قبیل بخشی از تلاش های ایشان بوده است.از تریبون نماز جمعه تهران نیز به نحو شایسته ای برای پیشبرد امور جنگ، تشویق و ترغیب مردم برای اعزام به جبهه های جنگ و کمک های مردم به جبهه های جنگ و همچنین خنثی سازی تبلیغات هدف دار و دروغین دشمن و حامیان آن و ذکر حقایق جبهه های جنگ بهره برداری می نمودند. پس از ذکر مقدمه ای از نقش و جایگاه آیت الله خامنه ای در رابطه با جنگ تحمیلی و دفاع مقدس به ترسیم و تبیین موضوع جنگ تحمیلی و دفاع مقدس از نگاه ایشان می پردازیم:
آیت الله خامنه ای جنگ تحمیلی عراق بر ضد نظام جمهوری اسلامی ایران را «جنگ میان اسلام و کفر» می دانند که قدرت های استکباری و در رأس آن ها آمریکا برای مقابله با انقلاب اسلامی طراحی و توسط دولت بعثی عراق اجرا کردند. ایشان در خطبه نماز جمعه 28 شهریور 1359، یعنی سه روز قبل از آغاز رسمی جنگ گفتند: «نیروهایی که باید با اسرائیل بجنگند، پشت مرزهای جمهوری اسلامی متمرکز شدند. آمریکا می دانست که حضور نظامی او در ایران برایش گران تمام خواهد شد. بسیاری از نقشه ها و هدف های خود را به دست حکام بعثی پست و مزدور عراق انجام می دهد.»2
برمبنای یادشده جنبه عقیدتی و ایدئولوژیکی دفاع مقدس بر سایر جنبه های معمول تقدم داشت و درواقع جنگ عقیده با عقیده بود. آیت الله خامنه ای اهداف و انگیزه های تجاوز عراق به قلمرو جمهوری اسلامی ایران را به شرح زیر برمی شمارند:
1-مقابله با اسلام و انقلاب اسلامی: «جنگ تحمیلی هشت ساله، محاصره اقتصادی وانواع حملات بی شمار سیاسی و تبلیغاتی و اقتصادی علیه جمهوری اسلامی، درحقیقت با انگیزه فشار بر اسلام و دشمنی با آن انجام گرفت و ما افتخار می کنیم که به خاطر گوهر عزیز یک دانه ای که با خود داشتیم- یعنی ایمان به خدا و عمل به اسلام- سال ها مورد خشم جنون آمیز و انتقام سبعانه قدرت های جهانی قرار گرفته و سپر بلا شدیم.»3 در جای دیگر نیز اشاره می کنند: «غرب به خاطر دشمنی با اسلام و ترس از اسلام مبارز، به عراق کمک کرد تا نگذارد که جمهوری اسلامی در جنگ به پیروزی قاطع نظامی دست پیدا کند و عراق را از صحنه خارج نماید.»4
2-براندازی یا تضعیف نظام جمهوری اسلامی: «جنگ را به وجود آوردند، تا نظام اسلامی را ازبین ببرند یا وادار به تسلیم کنند، برای آن ها فرقی نمی کرد. می خواستند با جمهوری اسلامی به خاطر اشتغال و گرفتاری های جنگ ساقط بشود، یا اگر ساقط نمی شود،همان طوری که بیشتر کشورهایی که به این مصیبت ها دچار می شوند و بالاخره روبه یک قدرتمند می کنند و پیش او دست دراز می کنند، شاید ملت ایران و نظام عظیم الشأن این ملت هم مجبور بشوند درمقابل دشمنان تسلیم بشوند، دست دراز کنند وبگویند خیلی خوب، تسلیم هستیم. نگذارید دیگر عراق این قدر ما را بکوبد. بدون تردید هدف شان این بود؛ اما این آرزو هم به دل شان ماند.» (5)
ایشان درجایی دیگر اشاره دارند:«دراول انقلاب، استکبار با مطالعه دقیق به این نتیجه رسید که باید ملت ایران را به خاطر انقلابی که به اسلام عظمت می بخشد، مورد فشار شدیدی قرار بدهد تا به خیال خود، هم آن ها را از انقلاب پشیمان کند و هم وضع ملت ایران برای کشورهای دیگر عبرتی بشود.جنگ که به راه افتاد، همه نیروهای قابل توجه دنیای کفر و استکبار، پشت سر رژیم جنگ افروز قرارگرفتند. تصمیم قطعی آن ها، این بود که جمهوری اسلامی را نابود کنند؛ اما اراده خدای متعال غیر از این بود.» (6)
3-جلوگیری از سازندگی و آبادانی کشور:«این جنگ را بر ما تحمیل کردند، یکی از هدف های عمده اش همین بود که نگذارند کشور ما ساخته بشود، نگذارند این نیروهای کارمانند چشمه ای بجوشند، نگذارند پول بیت المال که دراختیار دولت است، خرج وضع محرومیت بشود؛ خواستند ما را دائم به جنگ و به حمله خارجی سرگرم نگهدارند.» (7)
4-تجزیه کشور:«آن نیروی مجهز به همه ابزارهای مدرن جنگی، نیامده بود که برود. مگر ارتش عراق به ایران آمده بود که برگردد؟اگر می خواست برگردد، نمی آمد؛ آمده بود که خوزستان را از آن خود کند، منابع نفت را از جمهوری اسلامی بگیرد و این ننگ و ذلت را برپیشانی جمهوری اسلامی ابدی کند و بگوید جمهوری اسلامی نتوانست یک استان ثروتمند و نفت خیز خودش را حفظ کند.» (8)البته جنگ ابعاد وسیع تری داشت وخسارات مادی و انسانی فراوانی به بار آورد اما چون به عرصه تجلی و تأثیر معنویت و ایمان سپاهیان ایرانی تبدیل شد، لذا علاوه بر خنثی کردن همه توطئه های دشمن، عناصر سازندگی و خودکفایی نیز از دل دفاع مقدس جوشید واهداف و انگیزه های حمله به جمهوری اسلامی ایران به ضد خود تبدیل شد.«جنگ تحمیلی هشت ساله، ملت ما را عزیزتر کرد. اگر چه طراحان این توطئه می خواستند به جمهوری اسلامی ضربه بزنند، اما ملت بزرگ ما با ایستادگی و مقاومت خود در راه خدا، این توطئه را به وسیله و نردبانی به سمت قله آرزوها و ارزش های اسلامی و وسیله ای برای پیشرفت تبدیل کرد.» (9)
بنابر آنچه گفته شد درسایه نظام ولایی به رهبری امام خمینی (ره) و ایمان راستین به خدا و نگرش عقیدتی به دفاع مقدس، نظام جمهوری اسلامی و ملت ایران همه به الگویی برای استقلال و پـیشرفت ملت ها تبدیل شد و همه پرچم دار عزت و سربلندی اسلام و در داخل نیز موجب اتحاد و انسجام مردم گردید و ارزش ها وپیام های انقلاب ایران از این رهگذر به سراسر جهان صادر گردید.
منابع:
1-درمکتب جمعه؛ مجموعه خطبه های نماز جمعه تهران، ج 2، به کوشش مرکز مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی،تهران، انتشارات چاپخانه وزارت ارشاد اسلامی، 1364، ص .34
2- همان، ص .310
3- حدیث ولایت؛ مجموعه رهنمودهای مقام معظم رهبری، ج 1، به کوشش دفتر مقام معظم رهبری، تهران، سازمان مدارک فرهنگ انقلاب اسلامی، 1375، صص 224-223
4-همان، ج 4، ص .55
5- همان، ص 8، ص .118
6-همان، صص256-.255
7-همان، ج 7، ص .280
8-همان، ج 1، ص .294
9-همان، ج 5، ص .112
ویژگی های تربیتی انسان منتظر 