این روزها که مدام شاهد توهینهای زشت به پیامبر اسلام حضرت محمد (ص) هستیم بهترین کار این است که بر او و خاندان پاکش صلوات بفرستیم. صلوات فرستادن آنقدر فضیلت دارد که اگر آنها را بدانیم تمامی اوقاتی که بیکار باشیم به این ذکر مشغول می شدیم…رسول گرامی (ص) فرمود : نزدیکترین مردم در روز قیامت به من در تمام مواطن ،کسی است که در دنیا بر من بیشتر صلوات فرستاده باشد.پیامبر گرامی (ص) فرمود : یا علی ، هرکس در هر روز یا شب ،بر من صلوات بفرستد ،شفاعت من برای او واجب می گردد، هرچند گناه کبیره کرده باشد . صلوات موجب میگرددکه کسی که زبان به صلوات می گشاید و می گوید : اللهم صل علی محمد و آل محمد رسول خدا در پاسخ او بفرماید : علیه السلام .امام علی (ع) فرمود : ((کل دعا محجوب حتی یصلی علی محمد و آل محمد(ص)) :هیچ دعایی به مرحله اجابت نمی رسد، مگر این که دعا کننده برمحمد و آل او صلوات بفرستد. امام صادق (ع) فرمود هرکس خدا را یاد کند ، ده حسنه برای او نوشته می شود و هرکس رسول خدا (ص) را یاد کند ده حسنه برای او نوشته می شود زیرا که حق تعالی آن حضرت را قرین خود گردانیده است .

به نام خدا

یا محمد؛

جهان را به یمن قدوم تو آفریده‌اند و تو را رحمة للعالمین نام نهادند، اما هستند كسانی كه از درك این رحمت عاجزند.

یا محمد؛

تو همان پیامبری هستی كه اگر كسی را قادر به هدایت نمی‌دید، اندوهگین می‌شد.

تو همان پیامبری هستی كه از گمراهى مردم رنج مى‌برد و به ایمان آوردنشان عشق می‌ورزید.

تو همان پیامبری هستی كه فریاد تشنگی تشنه کامان هدایت را با گوش جان می‌شنود و از اینکه در کنار چشمه زلال وحی نشسته‌اند و از آن نمی‌نوشند، ناراحت است و اشک می‌ریزد.

یا محمد؛‌

هنوز هم سربازان شیطان در مقابل دین یگانه اسلام كه رسول و پیام‌آورش هستی، می‌ایستند.

هنوز هم كج اندیشان و مغرضانی هستند كه كرامت و بزرگی خدای تو را، ‌دین تو را و تو را بر نمی‌تابند.

آری؛ هنوز هم جهان، شاهد و ناظر قصه‌های تلخ و تأسف آور است.

اهانت به ادیان الهی، رسمی ناشایست است كه هر از گاهی از گوشه و كنار جهان و در لفاف آزادی بیان، دیده می‌شود. اهانت به مقدسات ادیان الهی و به خصوص غرض ورزی‌های بی‌شمار علیه دین مبین اسلام، ریشه در كم خردی، حسد ورزی و عدم درك درست از اسلام است. دشمنان اسلام چه كوته فكرند كه گمان می‌كنند این رفتارهای نابخردانه، ذره‌ای به اسلام خدشه وارد می‌كند.

مسلمانان به پا خیزید كه زمان حمایت از پیامبر رحمت است...

همراه و هم‌صدا با یكدیگر برمی‌خیزیم تا جهان و جهانیان بدانند كه مسلمان، اصول دینش را گرامی‌تر از جان خویش می‌داند. درست است كه پیامبر اسلام حضرت محمد مصطفی (صل‌ الله ‌و‌ علیه‌ و آله ‌و‌ سلم) را ندیده‌ایم، اما به همگان اثبات می‌كنیم كه پیامبرمان را از جان و دل عزیزتر می‌دانیم و در مقابل این اهانت گستاخانه سكوت نخواهیم كرد.

اصل خاتمیت یکی از اساسی ترین و ریشه دارترین عقاید اسلامی است که عموم مسلمانان به آن معتقدند. بر پایه ی این اصل اعتقادی ، حضرت محمد (ص)  آخرین پیامبر خدا و قرآن پایان دهنده ی کتب آسمانی و اسلام آخرین دین خدا است.

در قرآن کریم در ارتباط با خاتمیت ، آیات فراوانی وجود دارد ، ما در این بخش به چند آیه در این زمینه اشاره می کنیم:

1- قرآن کریم به صراحت اعلام فرموده است:

مَّا كَانَ مُحَمَّدٌ أَبَا أَحَدٍ مِّن رِّجَالِكُمْ وَلَكِن رَّسُولَ اللَّهِ وَخَاتَمَ النَّبِیِّینَ وَكَانَ اللَّهُ بِكُلِّ شَیْءٍ عَلِیمًا.

(سوره الاحزاب- آیه 40)

محمّد (ص) پدر هیچ یک از مردان شما نبوده و نیست؛ ولى رسول خدا و ختم‏کننده و آخرین پیامبران است؛ و خداوند به همه چیز آگاه است!

.

هر انسان آزاده ای در گام اول این سوال در پیش روی او قرار می گیرد. جواب به این سوال می تواند مسیر زندگی فرد را بکلی تغییر دهد.
آیا برای سعادت و خوشبختی حتما یک راه است و آنهم از طریق پیامبران؟

پاسخهای بیشماری به این گونه سوالات داده شده است و در مقابل این جوابها انسانهای گوناگونی با سرنوشتهایی کاملا متفاوت در برگ تاریخ به چشم می خورند.

آدمی به گونه ای آفریده شده است که به تنهایی نمی تواند زندگی کند چرا که او نیازمندیهایی دارد که باید با همیاری و مشارکت دیگران آنها را برآورده سازد: یکی خیاطی کند، یکی مهندسی و دیگری دردهای مردم را درمان نماید. یکی نان آورد و دیگری نان آوری را بیاموزد. یکی معمار شود و دیگری احساسات و عقل را در قالب هنر به یادگار بگذارد. به همین علت از قدیم گفته اند که انسانها موجودات اجتماعی می باشند. بدیهی است با پدید آمدن زندگی اجتماعی، مسئولیتها نیز موجودیت می یابد. اما حدود این مسئولیتها چیست؟ مرزبندی و دخالت مسئولیتها با قانون مشخص می شود. در این جاست که سوالی مهمتر در پیش رو داریم:

عظمت و فضیلت قرآن مجید از دیدگاه پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله

درک عظمت قرآن کریم، منوط به معرفت قرآن در تمامى ابعاد است. یعنى شناخت حقایق و معارف غیبى، اسرار و حکم، شرایع و احکام، قصص و امثال، محکم و متشابه، تأویل و تنزیل و ظاهر و باطن آن، که هر کدام بُعدى از ابعاد و جلوه اى از جلوه هاى قرآن کریم است .
قرآن کریم در برگیرنده عالى ترین معارف الهى در زمینه شناخت خداوند متعال، اسما و صفات الهى، اسرار توحید، ویژگیهاى سفیران و پیامبران الهى، اسرار جهان غیب، سنتهاى حاکم بر جامعه هاى بشرى، شناخت انسان و فرجام کار او، اخبار غیبى مربوط به گذشتگان و آیندگان است و همچنین حاوى نظام هاى اجتماعى، حقوقى، اقتصادى و سیاسى است که بشر براى سعادت و خوشبختى جاودانه خود به آن نیاز دارد.

پیامبر گرامی صلی الله علیه و آله و سلم در سال دهم هجرت برای انجام فریضه وتعلیم مراسم حج به مکه عزیمت کرد. این بار انجام این فریضه با آخرین سال عمر پیامبر عزیز مصادف شد و از این جهت آن را «حجة الوداع » نامیدند. افرادی که به شوق همسفری ویا آموختن مراسم حج همراه آن حضرت بودند تا صد وبیست هزار تخمین زده شده اند.

مراسم حج به پایان رسید وپیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم راه مدینه را، در حالی که گروهی انبوه او را بدرقه میکردند وجز کسانی که در مکه به او پیوسته بودند همگی در رکاب او بودند، در پیش گرفت. چون کاروان به پهنه بی آبی به نام «غدیرخم » رسید که در سه میلی «جحفه » ⁽¹⁾ قرار دارد، پیک وحی فرود آمد وبه پیامبر فرمان توقف داد. پیامبر نیز دستور داد که همه از حرکت باز ایستند وبازماندگان فرا رسند.

کاروانیان از توقف ناگهانی وبه ظاهر بی موقع پیامبر در این منطقه بی آب، آن هم در نیمروزی گرم که حرارت آفتاب بسیار سوزنده وزمین تفتیده بود، در شگفت ماندند.مردم با خودمی گفتند: فرمان بزرگی از جانب خدا رسیده است ودر اهمیت فرمان همین بس که به پیامبر ماموریت داده است که در این وضع نامساعد همه را از حرکت باز دارد وفرمان خدا را ابلاغ کند.

فرمان خدا به رسول گرامی طی آیه زیر نازل شد:

یا ایها الرسول بلغ ما انزل الیک من ربک و ان لم تفعل فما بلغت رسالته والله یعصمک من الناس . (مائده: 67) «ای پیامبر، آنچه را از پروردگارت بر تو فرود آمده است به مردم برسان واگر نرسانی رسالت خدای را بجا نیاورده ای; وخداوند تو را از گزند مردم حفظ می کند» .

دقت در مضمون آیه ما را به نکات زیر هدایت می کند:

اولا: فرمانی که پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم برای ابلاغ آن مامور شده بود آنچنان خطیر وعظیم بود که هرگاه پیامبر (بر فرض محال) در رساندن آن ترسی به خود راه می داد وآن را ابلاغ نمی کرد رسالت الهی خود را انجام نداده بود، بلکه با انجام این ماموریت رسالت وی تکمیل می شد.

ترجمه آیات 1 - 3

به نام الله که بخشنده به همه و مهربان با نیکان است.منتظر باش که وقتی نصرت و فتح از ناحیه خدا برسد(1).

و ببینی که مردم گروه گروه به دین اسلام در می آیند(2).

پس(به شکرانه آن)پروردگارت را حمد و تسبیح گوی و از او طلب آمرزش کن که او بسیارتوبه پذیر است(3).

بیان آیات

در این سوره خدای تعالی رسول گرامیش را وعده فتح و یاری می دهد، و خبر می دهدکه به زودی آن جناب مشاهده می کند که مردم گروه گروه داخل اسلام می شوند، و دستورش می دهد که به شکرانه این یاری و فتح خدایی، خدا را تسبیح کند و حمد گوید و استغفارنماید.و این سوره بنا به استظهاری که خواهیم کرد در مدینه بعد از صلح حدیبیه و قبل از فتح مکه نازل شده.

"اذا جاء نصر الله و الفتح"کلمه"اذا"ظهور در استقبال(آینده)دارد، و این ظهور اقتضا دارد که مضمون آیه شریفه خبری باشد از امری که هنوز رخ نداده و به زودی رخ می دهد، و چون آن امر یاری و فتح است، در نتیجه سوره مورد بحث از مژده هایی است که خدای تعالی به پیامبر داده، و نیز ازملاحم و خبرهای غیبی قرآن کریم است.

و منظور از"نصر"و"فتح" - آنطور که بعضی ⁽¹⁾ از مفسرین پنداشته اند - جنس نصرت وفتح نیست، تا آیه شریفه با تمامی مواقفی که خدای تعالی پیامبرش را یاری نموده و بر دشمنان پیروز کرده منطبق شود، مثلا با ایمان آوردن انصار و اهل یمن هم منطبق گردد، چون با آیه"ورایت الناس یدخلون فی دین الله افواجا"نمی سازد، زیرا اسلام آوردن انصار و اهل یمن وسایر مسلمانان که قبل از فتح مکه مسلمان شدند فوج فوج نبوده.

و نیز منظور آیه، صلح حدیبیه که خدای تعالی آن را در آیه"انا فتحنا لک فتحا مبینا"فتح خوانده نمی تواند باشد، برای اینکه آیه بعدی با آن انطباق ندارد، و در صلح حدیبیه مردم فوج فوج داخل اسلام نشدند.

پس روشن ترین واقعه ای که می تواند مصداق این نصرت و فتح باشد، فتح مکه است،چون فتح مکه در حیات رسول خدا(ص)و در بین همه فتوحات، ام الفتوحات و نصرت روشنی بود که بنیان شرک را در جزیرة العرب ریشه کن ساخت.

و مؤید این نظریه وعده نصرتی است که در ضمن آیات نازله در باره حدیبیه داده وفرموده: "انا فتحنا لک فتحا مبینا لیغفر لک الله ما تقدم من ذنبک و ما تاخر و یتم نعمته علیک ویهدیک صراطا مستقیما و ینصرک الله نصرا عزیزا" ⁽²⁾ ، چون بسیار نزدیک به ذهن است که منظور از فتح و نصر عزیز، همان فتح مکه باشد، چون تنها فتحی که مرتبط با فتح حدیبیه باشدهمان فتح مکه است که دو سال بعد از صلح حدیبیه اتفاق افتاد.

و این نظریه به ذهن نزدیک تر است، تا آیه را حمل کنیم بر اجابت دعوت حقه ازناحیه اهل یمن و دخول بدون خونریزیشان در اسلام، پس نزدیک تر به اعتبار همان است که بگوییم: مراد از فتح، فتح مکه است.و نیز بگوییم این سوره بعد از صلح حدیبیه و بعد از نزول سوره فتح و قبل از فتح مکه نازل شده است.

"و رایت الناس یدخلون فی دین الله افواجا"راغب در مفردات می گوید کلمه"فوج"به معنای جماعتی است که به سرعت عبورکنند، و جمع این کلمه"افواج"می آید ⁽³⁾.و بنا به گفته وی معنای"داخل شدن مردم در دین خدا افواجا"این است که جماعتی بعد از جماعتی دیگر به اسلام در آیند، و مراد از"دین الله"همان اسلام است، چون خدای تعالی به حکم آیه"ان الدین عند الله الاسلام" ⁽⁴⁾ غیراسلام را دین نمی داند.

"فسبح بحمد ربک و استغفره انه کان توابا"از آنجایی که این نصرت و فتح اذلال خدای تعالی نسبت به شرک، و اعزاز توحیداست، و به عبارتی دیگر این نصرت و فتح ابطال باطل و احقاق حق بود، مناسب بود که ازجهت اول سخن از تسبیح و تنزیه خدای تعالی برود، و از جهت دوم - که نعمت بزرگی است -سخن از حمد و ثنای او برود، و به همین جهت به آن جناب دستور داد تا خدا را با حمد تسبیح گوید.

البته در این میان وجه دیگری برای توجیه و مناسبت این دستور هست، و آن این است که حق خدای عز و جل که رب عالم است، بر بنده اش این است که او را با صفات کمالش ذکر کند و همواره بیاد نقص و حاجت خود بیفتد، و چون فتح مکه باعث شد رسول خدا(ص) از گرفتاریهایی که در از بین بردن باطل و قطع ریشه فساد داشت فراغتی حاصل کند، دستورش داد که از این به بعد که فراغتت بیشتر است، به یاد جلال خدا - که تسبیح او است - و جمالش - که حمد او است و نقص و حاجت خودش، که استغفار است -بپردازد، و معنای استغفار در مثل رسول خدا(ص)که آمرزیده هست،درخواست ادامه مغفرت است، چون احتیاج به مغفرت از نظر بقاء عینا مثل احتیاج به حدوث مغفرت است، (دقت فرمایید). و این استغفار از ناحیه آن جناب تکمیل شکرگزاری است، وما در آخر جلد ششم این کتاب گفتاری در معنای آمرزش گناه گذراندیم.

"انه کان توابا" - این جمله دستور به استغفار را تعلیل می کند، و در عین حال تشویق و تاکید هم هست.

پیغمبر اکرم حضرت محمدبن عبدالله صلی الله علیه وآله وسلم که نبوت به او پایان یافت، در سال 570 بعد از میلاد متولد شد . در چهل سالگی به نبوت مبعوث گشت; سیزده سال در مکه مردم را به اسلام دعوت کرد و سختی ها و مشکلات فراوان متحمل شد، و در این مدت گروهی زبده تربیت کرد و پس از آن به مدینه مهاجرت نمود و آن جا را مرکز قرار داد . ده سال در مدینه آزادانه دعوت و تبلیغ نمود و با سرکشان عرب نبرد کرد و همه را مقهور ساخت . پس از ده سال همه جزیرة العرب مسلمان شدند . آیات کریمه قرآن تدریجا در مدت بیست و سه سال بر آن حضرت نازل شد، مسلمین شیفتگی عجیبی نسبت به قرآن و هم نسبت به شخصیت رسول اکرم نشان می دادند . رسول اکرم در سال یازدهم هجری یعنی، یازدهمین سال هجرت از مکه به مدینه، که بیست و سومین سال پیامبری او و شصت و سومین سال از عمرش بود، در گذشت، در حالی که جامعه ای نوبنیاد و مملو از نشاط روحی و مؤمن به یک ایدئولوژی سازنده که احساس مسئولیت جهانی می کرد، تاسیس کرده و باقی گذاشته بود .

آنچه به این جامعه ی نو بنیاد روح و وحدت و نشاط داده بود، دو چیز بود: قرآن کریم که همواره تلاوت می شدو الهام می بخشید و دیگر شخصیت عظیم و نافذ رسول اکرم که خاطرها را به خود مشغول و شیفته نگه می داشت . اکنون درباره ی شخصیت رسول اکرم اندکی بحث می کنیم:

دوران کودکی

هنوز در رحم مادر بود که پدرش در سفر بازرگانی شام در مدینه در گذشت . جدش عبدالمطلب کفالت او را بر عهده گرفت . از کودکی آثار عظمت و فوق العادگی از چهره و رفتار و گفتارش پیدا بود . عبدالمطلب به فراست دریافته بود نوه اش آینده ای درخشان دارد .

هشت ساله بود که جدش عبدالمطلب درگذشت و طبق وصیت او، ابوطالب عموی بزرگش عهده دار کفالت او شد . ابوطالب نیز از رفتار عجیب این کودک که با سایر کودکان شباهت نداشت، در شگفت می ماند .

هرگز دیده نشد مانند کودکان همسالش نسبت به غذا حرص و علاقه نشان بدهد، به غذای اندک اکتفا می کرد و از زیاده روی امتناع می ورزید . ⁽¹⁾ بر خلاف کودکان همسالش و برخلاف عادت و تربیت آن روز، موهای خویش را مرتب می کرد و سر و صورت خود را تمیز نگه می داشت .

ابوطالب روزی از او خواست که در حضور او جامه هایش را بکند و به بستر رود، او این دستور را با کراهت تلقی کرد و چون نمی خواست از دستور عموی خویش تمرد کند، به عمو گفت: روی خویش را برگردان تا بتوانم جامه ام را بکنم . ابوطالب از این سخن کودک در شگفت شد، زیرا در عرب آن روز حتی مردان بزرگ از عریان کردن همه قسمت های بدن خود احتراز نداشتند . ابوطالب می گوید: «من هرگز از او دروغ نشنیدم، کار ناشایسته و خنده بی جا ندیدم، به بازی های بچه ها رغبت نمی کرد، تنهایی و خلوت را دوست می داشت و در همه حال، متواضع بود .»

تنفر از بیکاری و بطالت

از بیکاری و بطالت متنفر بود، می گفت: «خدایا! از کسالت و بی نشاطی، از سستی و تنبلی و از عجز و زبونی به تو پناه می برم .»

مسلمانان را به کار کردن تشویق می کرد و می گفت: «عبادت هفتاد جزء دارد و بهترین جزء آن، کسب حلال است .»

یکی از بهترین طرق شناخت مدعیان راستین از دروغین(ویژگی های اخلاقی) آنهاست این ویژگی ها می تواند به عنوان قرائن و نشانه های روشن برای نفی یا اثبات حقانیت مدعی مورد استفاده قرار گیرد.توجه تام رسول اکرم به قرآن کریم، سیره نورانی آن حضرت را شایسته تأسی کرده است.«لقد کان فی رسول الله اسوة حسنة»

هر سیره ای به هر میزان و با هر مرتبه از مراتب قرآن هماهنگی کند و به همان اندازه قرآنی است و چون رسول خدا سیره اش را بر حقایق قرآنی تنظیم کرده است سیره آن حضرت کاملترین سیره هاست لذا درباره رسول اکرم آمده است«کان خقله القرآن» اینک برای بهره وری افزونتر از این سیره مبارک اجمال به جمال به برخی موارد که شاهد قرآنی نیز در بردارد اشاره می شود.

الف) عبادت و تهجّد پیامبر اکرم(ص):

خداوند، رسول اکرم(ص) را به شب زنده داری امر فرمود تا از این طریق به مقام محمود دست یابد.

در سوره اسراء می خوانیم که:«و من الیل فتهجد به نافلة لک عسی ای یبعثک ربک مقاماً محموداً» در کیفیت نماز شب آن حضرت آمده است که:وی آب وضو و مسواک خود را از قبل مهیا می فرمود و مانند یک رزمنده سنگرنشین، خواب ممتد و طولانی نداشت، آن حضرت پس از خوابی کوتاه بیدار می شد و چهار رکعت نماز می خواند و سپس قدری می خوابید و دوباره برمی خواست و به همین ترتیب عمل می کرد.ایشان هر بار که بیدار می شد به آسمان نگاه می کرد و این آیات را تلاوت می کرد:

«ان فی خلق السموات و الارض و اختلاف اللیل و النهار لایات لاولی الالباب الذین یذکرون الله قیاماً و قعوداً و علی جنوبهم و یتفکرون فی خلق السموات و الارض ربنا ما خلقت هذا باطلاً سبحانک فقنا عذاب النار»1

این گونه آیات هم انسان را به تفکر در نظام آفرینش تشویق کرده و ضمناً با بیان برخی اوصاف فرزانگان، دیگران را هم به فرزانه شدن ترغیب می کند و هم هدف دارای نظام خلقت را گوشزد می کند و هم روش نیایش در پیشگاه خداوند را برای امن از عذاب دوزخ به سالکان می آموزد.غرض آنکه شب زنده دار واقعی کسی است که عبادت عملی او با عبادت فکری وی هماهنگ باشد از این رو پیامبر گرامی که بر اساس آیه سوره اسراء شب زنده دار بود، بر اساس آیات سوره آل عمران، تفکر در معارف را با شب زنده داری توأم کرد.

هفدهم ربیع الاوّل، سالروز میلاد با سعادت پیامبر بزرگ اسلام(ص) و رئیس مذهب، امام جعفر صادق(ع) به جهان اسلام بویژه امّت شهید پرور ایران و مقام معظم رهبری مبارک باد.

یکی از اوصافی که از جمله ممتازترین اوصاف پیامبر اسلام در بین آیات قرآن بیان شده ، خلق عظیم می باشد.در سوره مبارکه قلم خداوند پیغمبرش را این گونه می ستاید : وَ إِنَّک لَعَلی خُلُقٍ عَظِیمٍ؛(1) توای پیامبر دارای اخلاق بزرگی هستی.

با جمله اسمیه و تأکید، می فرماید: تو دارای اخلاق عظیمی هستی، وقتی خدای سبحان از چیزی با عظمت یاد کند، معلوم می شود که آن کس یا آن چیز از عظمت فوق العاده ای برخوردار است؛ چون او هر چیزی را با صفت عظمت،نمی ستاید.بسیاری از موارد را با صفت ضعف یا قلت یاد می کند، سراسر دنیا را اندک می شمرد: مَتاَعُ الدُّنْیَا قَلِیلٌ(2) و از دسیسه های شیطان به عنوان: إِنَّ کَیْدَ الشیْطانِ کانَ ضعِیف(3) سخن می گوید، اما وقتی از خلق رسول خدا(ص) نام می برد می فرماید: ای پیامبرتو واجد همه ملکات نفسانی در حد اعلا هستی!(4) وَ إِنَّ لَک لاَجْرا غَیرَ مَمْنُونٍ و وَ إِنَّک لَعَلی خُلُقٍ عَظِیمٍ.

یعنی تو اجرنامحدود داری، گرچه عطایای خداوند به بهشتیان زوال ناپذیر است، ولی این اجر، نعمت خاصی است که به پیغمبر عنایت کرده، تنوین أجر تنوین تعظیم است، یعنی تو اجر خاصی بر خدا داری و تو دارای برجسته ترین اخلاص هستی. و خلق عظیم به معنای دین عظیم نیست، بلکه اخلاق و نفسانیّات است.(5)

خداوند رسول اکرم(ص) را در این مزایا محور دانست: حیات،(6) رحمت،(7) محبت،(8) شرح صدر(9) کوثر(10)، خلق عظیم(11)، اجر غیر ممنون(12) و رضا(13): ولسوف یعطیک ربک فترضی(14) مزایای خاصی که خداوند برای رسولش قرار داد، همگی دربعدی از ابعاد، تابش و نورانیت دارند، ولی خلق عظیم او جنبه اجتماعی و رفتارهای عمومی و جامعیت او را نشان می دهد.

علامه طباطبایی در تفسیر المیزان ذیل آیه وَ إِنَّک لَعَلی خُلُقٍ عَظِیمٍنوشته است: کلمه خلق به معنای ملکه نفسانی است، که افعال بدنی مطابق اقتضای آن ملکه به آسانی از آدمی سر می زند، حال چه این که آن ملکه از فضائل باشد، مانند عفت و شجاعت و امثال آن، و چه از رذائل ،مانند حرص و جبن و امثال آن، ولی اگر مطلق ذکر شود، فضیلت و خلق نیکو از آن فهمیده می شود.

و این آیه شریفه هر چند به خودی خود حسن خلق رسول خدا(ص) را می ستاید، و آن را بزرگ می شمارد، لیکن با در نظر گرفتن خصوص سیاق، به خصوص اخلاق پسندیده اجتماعی اش نظر دارد، اخلاقی که مربوط به معاشرت است، از قبیل استواری بر حق، صبر در مقابل آزار مردم و خطاکاری های اراذل و عفو و اغماض از آنان، سخاوت، مدارا، تواضع و امثال اینها.(15) آنچه ممتاز شدن رسول خدا(ص) در بین مردم حتی شگفتی برای غیرمسلمین ایجاد کرد، رفتارهای کریمانه او، صفات پسندیده وسجایای اخلاقی او بود تامشمول اجر(16) بی حساب گردد.